Kesin Teminat İadesi.
İşveren tarafından, idareye ihale konusu işle ilgili olarak SGK’ya borcunun bulunmadığına dair ilişiksizlik belgesi ibraz edilmedikçe işverene ait kesin teminat iade edilmez
İlgili SGK İl Müdürlüğü/Merkezi tarafından, ihale konusu işle ilgili olarak yapılacak araştırma işlemi sonucunda, yeterli işçilik bildirilmiş olduğunun ve işi üstlenenin ihale konusu işle ilgili olarak SGK’ya borçlarının bulunmadığının anlaşılması halinde, ilişiksizlik belgesi düzenlenir.
Yeterli işçiliğin bildirilmemiş olduğunun anlaşılması halinde, fark işçilik miktarı üzerinden hesaplanan prim tutarı, faaliyet süresinin son ayına mal edilir.
Bu suretle tahakkuk ettirilen prim tutarı, gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ödenmek üzere işverene tebliğ olunur. İlgili SGK İl Müdürlüğü/Merkezi tarafından hesaplanan borcun yapılan tebligata rağmen ödenmeyeceğinin bildirilmesi veya tebligatta belirtilen süre içerisinde cevap verilmemesi halinde, İlgili SGK İl Müdürlüğü/Merkezi, işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının tespiti amacıyla, ihale konusu işin hak ediş tutarını dikkate alarak durumu, incelenmek üzere Sosyal Güvenlik Kontrol Memurluğu servisine ya da Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına intikal ettirir.
SGK’ nin denetim ve kontrolle görevli memuru, işveren ve varsa alt işverenin yasal defter ve belgelerinin ibrazını yazı ile ister. Defter ve belgelerin ibraz süresinin bitiminden itibaren SGK’nin denetim ve kontrolle görevli memuru 3 ay içinde gerekli incelemeyi yaparak konuya ilişkin rapor düzenler. Raporun İlgili SGK İl Müdürlüğü/Merkezine intikal tarihinden itibaren 15 gün içinde gerekli işlem yapılır.
Buna göre;
- İşverenin ve varsa alt işverenlerin borcunun bulunmadığının anlaşılması halinde, ilişiksizlik belgesi idareye gönderilir.
İşverenin ve varsa alt işverenlerin borcunun bulunduğunun anlaşılması halinde, borcun niteliği ve miktarı ayrı ayrı belirtilerek bir yazı ile idareye bildirilir. İdare, bu yazının alındığı tarihten itibaren en geç 1 ay içinde kesin teminatı paraya çevirerek SGK’nin hesabına yatırmak ve yatırılan paranın tutarını, tediye mahallini, ödeme tarihini, banka hesap numarasını, işyerinin sicil numarasını, işverenin adını ve soyadını, işveren tüzel kişilik ise unvanını yazı ile ilgili SGK İl Müdürlüğü/Merkezine bildirmekle yükümlüdür.
Şu kadar ki, teminatın nakde çevrilmesine kadar, söz konusu teminat idare nezdinde mahfuz kalmak ve bir defadan fazla olmamak üzere borç, 6183 sayılı Kanunun 48’inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilebilir.
Bu şekilde yapılan tecil ve taksitlendirme devam ettiği sürece idare nezdindeki kesin teminat paraya çevrilmez ve işverene iade edilmez.
Tecil ve taksitlendirmenin bozulması halinde, bu durumun gerçekleştiği tarihten itibaren en geç 1 ay içinde durum ilgili SGK İl Müdürlüğü/Merkezince idareye bildirilir.
İdare, bu bildirimin kayıtlarına intikal tarihinden itibaren en geç 1 ay içinde kesin teminatı paraya çevirerek SGK hesabına yatırır ve bu şekilde SGK’ya bildirir.
İhale konusu işle ilgili olarak ilgili SGK İl Müdürlüğü/Merkezince yapılacak araştırma işlemi sonucunda, SGK’ya yeterli işçilik bildirilmiş olduğunun veya SGK tarafından belirlenecek yöntemlere göre ilgili SGK İl Müdürlüğü/Merkezince, ihale konusu işin işverene ait devamlı işyeri sigortalıları ile yapıldığının anlaşılması halinde, işverenlerin ve varsa alt işverenlerinin defter ve belgeleri incelenmeyebilir.
İşveren tarafından borçlarını karşılayacak miktarda, bankalar ve özel fınans kurumları tarafından verilen teminat mektupları ile Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler teminat olarak verildiği takdirde, ilgili SGK İl Müdürlüğü/Merkezince ilişiksizlik belgesi verilir.
Ancak, Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler nominal bedele faiz dahil edilerek ihraç edilmiş ise bu belgeler anaparaya tekabül eden satış değerleri üzerinden teminat olarak kabul olunur.
İlgili SGK İl Müdürlüğü/Merkezince alınan teminat, en geç verildiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar nakde çevrilerek tahsil edilir. Bu şekilde teminat gösterilen durumlarda, teminatın, nakde çevrilmesine kadar talepte bulunulması ve teminatın borcu karşılayacak miktarda olması kaydıyla bir defaya mahsus olmak üzere borç 6183 sayılı Kanunun 48’inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilebilir. Tecil ve taksitlendirmenin bozulması halinde, bu durumun gerçekleştiği tarihten itibaren en geç 1 ay içerisinde teminat nakde çevrilerek borç tahsil edilir.
SGK’ya teminat verilmesi, borç aslına gecikme cezası ve gecikme zammı uygulamasını durdurmaz.
İhale konusu işin, işverenlere ait SGK’ de tescilli devamlı işyerlerinin sigortalıları ile yapılması halinde, idareye karşı işi üstlenen işverenin tescilli işyerinin, ihale konusu işin yapıldığı sürede varsa prim ve diğer borçları ödenmedikçe ilişiksizlik belgesi verilmez ve kesin teminatı iade edilmez.
İşverenlerin, idare nezdindeki her çeşit alacak, teminat ve hak edişleri üzerinde işçi ücreti alacakları hariç olmak üzere yapılacak her türlü devir, temlik ve el değiştirme, SGK alacaklarını karşılayacak kısım ayrıldıktan sonra, kalan kısım üzerinde hüküm ifade eder.
Piyasadan hazır halde alınıp satılan işlerle ilgili olarak kesin teminatın iadesinde SGK tarafından düzenlenecek ilişiksizlik belgesi aranmaz (4735 SAYILI KAMU İHALE SÖZLEŞMESİ KANUNU-MADDE 13).
4735 SAYILI KANUNU-Kesin Teminat Ve Ek Kesin Teminatların Geri Verilmesi
Madde 13- Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların;
a) Yapım işlerinde; varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, SGK’den ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanı,
b) Yapım işleri dışındaki işlerde SGK’den ilişiksiz belgesinin getirildiği saptandıktan sonra; alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı, Yükleniciye iade edilir.
Yüklenicinin bu iş nedeniyle idareye ve SGK’ya olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanunî vergi kesintilerinin yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına karşılık mahsup edilir, varsa kalanı yükleniciye geri verilir.
SGK’NIN İNCELEME YETKİSİ
SGK tarafından, ilişiksizlik belgesinin verilmiş olması, işverenin ve varsa alt işverenin SGK işlemlerinden dolayı ibra edildiği anlamını taşımaz.
SGK, her zaman işverenin ve varsa alt işverenlerin defter ve belgelerini incelemeye ve 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapmaya yetkilidir.
İdare veya ödeme makamı tarafından ihalelerin bildirilmesi, hak edişten kesinti ve mahsup ile kesin teminatın iadesindeki yükümlülüklerini yerine getirmeden hak ediş ödenmesi veya kesin teminatın iade edilmesi halinde, ilgililer hakkında genel hükümlere göre işlem yapılır.
İdarelerce yapılan başvurular üzerine, yasal ödeme süresi geçmiş borçların sorgulanmasına ilişkin SGK tarafından yetki verilmiş olan kişilerin elde ettikleri bilgileri ifşa etmeleri veya SGK tarafından verilen kullanıcı kodu ve şifresi başka kişilere verilerek üçüncü kişilerce sözkonusu bilgilerin temininin sağlanması halinde, ilgili kişiler Türk Ceza Kanunu’nun 239’uncu maddesine göre cezalandırılmaları istenilir.